ARTYSTYCZNE WYPOWIEDZI
W tym miejscu wypada się zastrzec, że dokonywane tu uogólnienia i wszelkie podziały mają charakter porządkujący, a nie określający nieprzekraczalne granice. Względność wszystkiego, a także — czy może zwłaszcza — sztuki pozwala tylko zbliżyć się do prawdy, nigdy ją osiągnąć. Nie tylko więc pierwotność przesłania wobec znalezienia dla niego medium pozostaje prawdą jedynie statystyczną. Także podział sztuki na poszczególne rodzaje przesłania nie może być traktowany jako kategoryczny. Niekiedy bowiem refleksji filozoficznej w dziele sztuki towarzyszy rozważanie sztuki jako sztuki, a poza myślą czy interwencją w przemijające daje się w tym samym obiekcie sztuki lub działaniu odkryć ontologiczna refleksja. Pogranicza bywają dość rozległe. W każdej wypowiedzi artystycznej istnieje wszakże możliwość doszukania się przewagi jednego z rodzajów przesłania, co pozwala na zakwalifikowanie jej do którejś z wyróżnionych jego trzech kategorii.